Categorie: Nieuws

De Joodse keuken

De joodse keuken is veel meer dan alleen een keuken, hij herbergt vele tradities. Joodse mensen houden zich aan talrijke regels en voedselwetten die veelal uit eeuwenoude heilige teksten komen. De letterlijke vertaling van koosjer is “toegestaan”. Alleen koosjer voedsel mag gegeten worden. Bij ieder joods feest hoort een maaltijd of voedselproduct, zoals matses bij het joodse paasfeest, latkes bij Chanoeka en honing bij het joodse nieuwjaar. Joodse gemeenschappen leven verspreid over de hele wereld. Daarom zijn joodse gerechten totaal verschillend.
Zo las ik van Ruth Lipschits een recept dat haar moeder overdag klaarmaakte voor Rosj Hasjana (wij mochten immers niet naar school): zoete rijst met stukjes appel erdoor. Ze wist dat wij dat erg lekker vonden.

Benodigdheden:
125 g Italiaanse risottorijst
vanillestokje of geraspte citroenschil
9 dl melk
3 eigelen
125 g suiker

Werkwijze:

Breng de melk met het vanillestokje of de citroenschil aan de kook, voeg de rijst toe en laat deze in plm. 30 minuten zachtjes gaarkoken. Roer hem af en toe even goed door. Voeg de suiker toe en laat nog 5 minuten koken: de rijst moet zacht zijn en niet alle melk moet geabsorbeerd zijn. Haal de pan van het vuur. Klop door de eigelen een beetje rijstmelk, roer het mengsel daarna in zijn geheel door de inhoud van de pan en roer die heel goed door. Zet de pan op een heel klein vuurtje: de melk zal door de eieren een custard worden. Pas op dat het niet meer kookt! Eet de rijstpudding warm of koud. Warme rijstpudding is romig van structuur en de rijstkorrels zullen hun structuur behouden. Koude rijstpudding is heel stevig. Op Rosj Hasjana aten wij deze warme rijst met stukjes appel erdoor. Ook met rood fruit erover is erg lekker.

Als afsluiter een Servische appelcake:

Benodigdheden:
150 g boter
2 el gemalen amandelen
200 g suiker
zout
3 eieren, gescheiden
¼ tl  nootmuskaat
2 el citroensap
¼ tl kaneel
225 g bloem
6 grote appels, in plakjes gesneden
2 tl bakpoeder

Werkwijze:

Oven verwarmen op 180 graden. Smelt de boter. Klop de boter en 150 g van de suiker tot een bleke, romige massa. Voeg de eidooiers een voor een toe en klop het geheel goed door. Voeg citroensap toe. Klop de eiwitten in een aparte kom stijf. Meng in een andere kom bloem, bakpoeder, gemalen amandelen, zout,  nootmuskaat en kaneel. Voeg de helft van de geklopte eiwitten en het bloemmengsel toe aan de botermassa en meng alles voorzichtig door elkaar. Herhaal dit met rest van de ingrediënten en meng alles goed door. Vet een ronde bakvorm (plm. 23 cm) in en bestrooi hem met bloem. Giet het deeg hierin. Druk de plakjes appel in het deeg, bestrooi het geheel met de resterende suiker, en bak de cake in plm. 50 minuten gaar.

 

 

 

Klok met het Synagogale en het Kerkelijk Jaar

Klok met het synagogale en het kerkelijk jaar
door Jonette de Hoop, lid classicale Kerk en Israël Werkgroep  Overijssel-Flevoland

”De liturgische klok is
een weerspiegeling
van de relatie met Israël,
waaraan de  gemeente
uitdrukking wil geven”.
(C.B.V)

Met deze woorden begint
de brochure over de
liturgische klok die uitleg
geeft bij de klok
die hangt in de kerkzaal van
het Open Hof in Kampen.                                                                                                 (C.B.V)

Eind jaren 90 is in het Open Hof in Kampen, in de toen nog hervormde wijkgemeente,  een taakgroep liturgie gestart, waarin ik mocht deelnemen. Het  eerste doel was de gemeente informeren over van  alles in en rondom de eredienst. Daaronder viel ook:  het kerkelijk jaar en de daarbij behorende kleuren. In een kerk in ’s-Hertogenbosch zag ik een klok hangen die de feesten en de kleur van het kerkelijk jaar aangaf. Een manier om uitleg zichtbaar te maken.

Omdat we binnen onze gemeente ook heel bewust bezig waren met onze joodse wortels kon uitleg over het synagogaal jaar, het synagogaal leesrooster en van de joodse feest- en gedenkdagen, niet ontbreken. Exegese van de Schrift ging in onze gemeente niet zonder luisteren naar de uitleg van Israël van de joodse geschriften.

Vanuit deze visie zijn in de klok het synagogaal jaar en het kerkelijk jaar samengebracht.
De eerste versie was een eenvoudige uitvoering van multiplex: twee schijven die ten opzichte van elkaar konden draaien, met daar op geschilderd het kerkelijk jaar, met al zijn zondagen en de daarbij behorende kleuren (op de grootste schijf), het synagogaal jaar (op de bovenste,  kleinste schijf) en een wijzer. De platen konden ten opzicht van elkaar draaien; immers het zonnejaar en het maanjaar gaan niet precies gelijk op.

Sinds Pasen 2012 is de liturgische klok vervangen door een heel mooi, nieuw ontwerp. Hij is gemaakt door twee gemeenteleden, vader (ontwerp) en zoon (realisatie).
De klok is uitgevoerd in koper en staal.

Op de buitenste koperen ring staande 52 zondagen van het kerkelijk jaar genoemd; de Latijnse of Nederlandse namen van de zondagen of de periode waar in de zondag valt zijn op de buitenste rand geschreven met de daarbij behorende kleur.  Dan volgt een stalen ring met de maanden van het joodse jaar. Op een blauwe achtergrond staan de negen belangrijkst joodse feesten. Omdat de data van het kerkelijk jaar en het synagogaal jaar niet elk jaar gelijk lopen, kan deze kan los van de buitenste ring draaien.

In het centrum van de klok is de verbondenheid van de kerk met Israël heel duidelijk verbeeld. Het centrum laat een Davidsster en het Chi-Rhoteken zien. Over deze uitvoering is lang nagedacht. Mogen we deze beide tekens zomaar in elkaar plaatsen? Duidelijk was dat ze los van elkaar zouden moeten staan. De Davidsster en het Christusmonogram bewegen daarom onafhankelijk van elkaar, de Davidsster draait mee met de ring van het synagogaal jaar, het Christusmonogram met de ring van het kerkelijk jaar.

Zo wordt duidelijk dat de Messias uit Israël is, iets dat binnen het Open Hof dikwijls benoemd is, maar in het verleden in de kerk nog wel eens is vergeten.

Het Chi-Rhoteken is van rood koper, net als de buitenste rand, de Davidsster is van messing (geel). Op de buitenrand van de klok is een geel koperen wijzer geplaatst, die iedere zondag met de hand verschoven wordt.

Door iedere zondag via de beamer voorafgaand aan de dienst de namen en lezingen van het kerkelijk jaar te noemen en de lezing die op de sabbat voorafgaand aan de zondag in de synagoge is gelezen, hopen we dat we ons er iedere zondag aan herinneren dat wij mogen meelezen met het joodse volk.

Voor de gegevens van de uitvoering van de klok heb ik gebruik gemaakt van de brochure die voor de gemeente van het Open Hof geschreven is, door de maker van de klok.

Heropening synagoge Coevorden

Het besmettingsgevaar van het Coronavirus neemt steeds verder af en daardoor zijn de maatregelen weer iets verder verruimd. Dit betekent dat de synagoge vanaf donderdag 4 juni weer open zal gaan, maar wel onder strikte voorwaarden. Om aan deze voorwaarden te kunnen voldoen, is hard gewerkt. Onze vrijwilligers hebben geholpen om de synagoge een schoonmaakbeurt te geven, er zijn beschermende maatregelen genomen en er is een Hygiëne Protocol opgesteld. Door de anderhalve meter afstand regel, kunnen we nu maar 6 tot 8 bezoekers tegelijk ontvangen en moet het bezoek worden aangemeld. Hiervoor is een aanmeldingsformulier op onze website geplaats onder: www.synagoge-coevorden.nl/informatie/openingstijden/ Aanmelden via info@synagoge-coevorden.nl kan ook, onder vermelding van naam, dag en tijdstip van bezoek en het eigen e-mailadres of telefoonnummer.
Wij hopen dat weer veel mensen een kijkje komen nemen in de synagoge.

Bezoekadres:
Kerkstraat 36, 7741 JC Coevorden
Openingstijden:
Mei-oktober: donderdag-zaterdag van 13.00-17.00 uur.
November-april: donderdag-zaterdag van 13.30-16.30 uur. Vanaf 4 juni bezoek mogelijk op afspraak: info@synagoge-coevorden.nl

Leven in de goede volgorde

Meneer van Dalen wacht op antwoord.

Wie kent ze niet (althans de mensen van de wat oudere generatie), de rekenregels die we op school ingeprent kregen om de berekening in de juiste volgorde te maken en zo bij het goede antwoord te komen.
Maar wie bedenkt dat je met deze regels niet alleen de goede antwoorden krijgt maar dat ze ook de goede manier van leven aangeven.

Heleen Pasma schreef ze op in haar boek ‘In de ronding van de tijd’
Uitgeverij Narratio 2014.

De leefregels van meneer van Dalen

Meneer            Machtsverheffen
Van                  Vermenigvuldigen
Dalen               Delen
Wacht              Worteltrekken
Op                   Optellen
Antwoord         Aftrekken

Meneer van Dalen wacht op antwoord….
het ezelsbruggetje dat we op school leerden
om in de goede volgorde te kunnen rekenen.

Machtsverheffen, kwadraten en ander buitensporig
vergrotende getallen.
Vermenigvuldigen, keer op keer.
Delen, maar niet door nul.
Worteltrekken, zoeken naar je begin.
Optellen, botje bij botje leggen.
Aftrekken, wat houd je over?

Het machtswoord ‘van den beginne’, het eerste
woord, is LICHT. En er wàs licht.
Goed was het, dat licht. En goed mogen we leven. Het
goede doen, aan jezelf en aan je medemens.
Aan wie zich buitensporig vergroot, doet een ander
tekort.
Wie zich eigenmachtig verheft, beneemt een ander
licht en zicht.

Vermenigvuldigen, dat is de opdracht ‘van den beginne’.
Keer op keer een nieuwe generatie. Maar rijkdom
vermenigvuldigen wordt daar niet mee bedoeld.
Keer op keer je geld vermenigvuldigen, ten koste van de
wereld om je heen, beneemt een ander licht en zicht.

Delen, dat is de opdracht ‘van den beginne’, omzien
naar je naaste.
De sterke moet de zwakke bijstaan. Dat is de
kijkrichting die de Schepper aangeeft.
Delen, maar niet door nul, want dat kan niet.
Wie dwingt te delen aan wie niets heeft, beneemt een
ander licht en zicht.

Worteltrekken. Zoeken waar je moment ‘van den
beginne’ ligt, waar is je oorsprong.
Weten dat je bent bedoeld om je Schepper te
weerspiegelen. Om mens, vrouwelijk en mannelijk, te
zijn in samenhang met elkaar.
Wie een medemens belemmert om de eigen oorsprong
te zoeken en te beleven, beneemt de ander licht en
zicht.

Optellen, zo is het ‘van den beginne’ geweest, van één
naar twee, van twee naar vier.
Een optelsom van vermenigvuldigingen, in mensen,
geld en goed. In akker en vee, in vrouwen en kinderen.
Optellen, hoeveel heb jij …
Maar niet eindeloos. Niet onbegrensd, want in het
zevende jaar is het tijd voor teruggeven. Wie alleen
optelt voor eigen gewin, beneemt de ander licht en
zicht.

Aftrekken, verminderen, dat is het laatste wat
je doet. Je hulp aan anderen verminderen.
Ontwikkelingssamenwerking verminderen, de goede
doelen die je steunt.
Het is het laatste wat je doet.
Want wie hulp vermindert ten koste van de ander,
beneemt de ander licht en zicht.

Meneer van Dalen wacht op antwoord.
Meneer wie …? Meneer waar …?

Meneer van Dalen, dat is toch die man van twee
straten verder, die pas zijn vrouw heeft verloren en nu
de weg kwijtraakt …
Meneer van Dalen, dat is toch die onderwijzer in
Angola, die vraagt om kansen voor zijn kinderen, om
lesmateriaal en boeken …
Meneer van Dalen, dat is toch die moeder in Pakistan
die verkracht wordt, keer op keer …
Meneer van Dalen, dat is toch dat misbruikte kind in
India, vernederd en veracht …

Meneer van Dalen wacht op antwoord, tot wij leven in
de goede volgorde.
Meneer van Dalen wacht.

Tot iemand zich herinnert het machtswoord van den beginne, Licht!
Tot wij de liefde van God vermenigvuldigen.
Tot wij delen wat wij ontvangen hebben.
Tot wij ons herinneren waarin we geworteld zijn, een
weerspiegeling van God.
Tot wij onze zegeningen optellen, één voor één, en
zien dat we handen tekort komen.
Tot wij verminderen onze eindeloze hebzucht.

Meneer van Dalen wacht op antwoord …